JEOTERMAL SERACILIK MASTER FİZİBİLİTE RAPORU
360-GBTA-ESKİŞEHİR-TOPRAKSIZ TARIM 0524-01
KONU
İşbu rapor, 360 IC tarafında konu ve bölge uzmanı tarafından başlıkta tanımlanmış konuya istinaden; resmi, özel kaynaklar ile birlikte 360 IC kaynaklarının taranması, değerlendirilmesi ve özetlenmesi ile birlikte oluşturulmuştur. Genel hatları ile oluşturulan bu projeksiyon / kılavuz yatırımcının konuya ilişkin orta düzeyde bilgi sahibi olması ve yatırım kararını daha açık bir şekilde vermesini hedeflemektedir. 3. taraf kaynaklardan elde edilen bilgilerin geçerliliği kaynakların sorumluluğundadır.
neden!
Ülkemiz toprak varlığı ve verimliliği dikkate alındığında seracılık; işsizliği azaltan, birim alandan daha fazla ürün alınmasını sağlayan ve kırsal alanda tarımsal faaliyetleri daha fazla gelir getirici hale getiren, bu yönüyle de kırsaldan ekonomik nedenli göçün hızını düşüren önemli bir üretim alanıdır.
Dünya nüfusunun her geçen gün artış gösteriyor olması artık tarım alanlarının da yetmeyeceğini düşündürmeye başlamıştır. Tarım alanlarının daralması ve nüfusun artmasıyla beraber teknolojinin bu alanlarda da değişimlere gittiği, topraksız tarım teknolojilerinin her geçen gün artış gösterdiği görülmektedir. Tarım teknolojileriyle beraber artık toprağa bağımlı kalmadan gerekli üretim yapılabilmekte ve yetiştirilen ürünlerin verimliliğinde büyük artışlar sağlanabilmektedir.
neden jeotermal!
Topraksız kültürün gerçekleştirildiği modern seralarda yetiştirilecek bitkinin ısıtma, ışıklandırma, havalandırma ve karbondioksit isteklerinin yeterli oranda sağlanmasıyla yıl boyu üretim yapılabilmektedir. Ancak özellikle ısıtma en önemli maliyet unsurunu oluşturmakta ve sınırlayıcı bir etkisi olmaktadır. Sera ısıtmasında enerji kaynağı olarak fosil yakıtların (fueloil, LPG, kömür, doğalgaz, vb.) yanı sıra, yenilenebilir enerji kaynakları (güneş enerjisi, jeotermal enerji, biokütle, vb.) da kullanılmaktadır. Fosil yakıtlar içerisinde kaliteli kömür kullanımı ekonomik olmakta, ancak jeotermal sıcak su kaynaklarının bulunduğu bölgelerde ısıtma maliyeti daha da düşmektedir.
Jeotermal enerjinin tarımsal üretim alanlarında kullanılması, bitkinin ihtiyaç duyduğu sıcaklığı sağlama yanında, aşırı sıcak dönemler hariç üretimin kesintiye uğramadan yılın her döneminde yapılabilmesine imkan tanımaktadır. Isıtmanın düzenli yapıldığı seralarda ürün kalitesi dışında hastalık riski de minimize edilmiş olmaktadır.
baz yatırım projeksiyonu!
Bu çalışmada, yaklaşık 20 dekar alanda arazi bedeli hariç yatırımın ekonomik analizi aşağıdaki şekilde hesaplanmıştır. Bu veriler dikkate alındığında, tesis yapılacak arazi şartlarının ilgili konu uzmanı teknik personellerce incelenmesi sonrasında jeotermal seracılık için yapılacak bu yatırımın fizibil olduğu anlaşılmaktadır.
- PROJE DEĞERLEME YILI : 2022
- TESİS ALANI : 20 DEKAR
- YATIRIM OLASI TUTARI : 1.200.000 USD
- YILLIK İŞLETME GİDERLERİ : 350.000 USD
- YILLIK İŞLETME GELİRİ : 600.000 USD
- BRÜT KARLILIK : 250.000 USD
- YAKLAŞIK İÇ KARLILIK : %30
- YATIRIM GERİ DÖNÜŞÜM : 5 YIL / YAKLAŞIK
Baz mevzuat!
Türkiye’de jeotermal kaynaklarının etkin bir şekilde aranması, araştırılması, geliştirilmesi, üretilmesi, korunması, bu kaynaklar üzerinde hak sahibi olunması ve hakların devredilmesi, çevre ile uyumlu olarak ekonomik şekilde değerlendirilmesi ve terk edilmesi ile ilgili usul ve esasları düzenlemek amacıyla, 5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunu 13.6.2007 tarih ve 26551 sayılı Resmi Gazete ’de yayımlanarak, geçici 5’inci maddesi hariç, yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.
5686 sayılı Kanun ile jeotermal kaynak; “jeolojik yapıya bağlı olarak yerkabuğu ısısının etkisiyle sıcaklığı sürekli olarak bölgesel atmosferik yıllık ortalama sıcaklığın üzerinde olan, çevresindeki sulara göre daha fazla miktarda erimiş madde ve gaz içerebilen, doğal olarak çıkan veya çıkarılan su, buhar ve gazlar ile yeraltına insan düzenlemeleri vasıtasıyla gönderilerek yerkabuğu veya kızgın kuru kayaların ısısı ile ısıtılarak su, buhar ve gazların elde edildiği yerler” olarak tanımlanmaktadır.
5686 sayılı Kanun, belirlenmiş veya belirlenecek jeotermal ve doğal mineralli su kaynakları ile jeotermal kökenli gazların arama ve işletme dönemlerinde, kaynaklar üzerinde hak sahibi olunması, devredilmesi, terk edilmesi, kaynak kullanımının ihale edilmesi, sona erdirilmesi, denetlenmesi, kaynak ve kaynağın korunması ile ilgili usul ve esaslar ile yaptırımları kapsamaktadır.
Kanunun 10’uncu maddesinin 1’inci fıkrasının (e) bendi; “akışkanın doğrudan ve/veya dolaylı kullanıldığı tesislerin gayrisafi hasılatının %1’i tutarında idare payı, her yıl Haziran ayı sonuna kadar idareye ödenir.
5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanununun uygulanması ile ilgili usul ve esasları düzenlemek üzere 11.12.2007 tarih ve 26727 sayılı Resmi Gazete ’de Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunu Uygulama Yönetmeliği yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu Yönetmelikle, jeotermal kaynakların konut, iş yeri, balıkçılık, sera, kaplıca, termal kür merkezi gibi, ısıtma ve diğer amaçlı doğrudan kullanıldığı alanlar ve/veya dolaylı olarak yararlanıldığı elektrik enerjisi üretimi, kuru buz, mineral tuz eldesi, kurutma, soğutma gibi kullanım alanlarının olduğu anlaşılmaktadır.
Anılan yönetmelikte seracılığa ilişkin özel bir hüküm bulunmamakla birlikte, 26’ncı maddesinin 4 üncü fıkrasında “entegre kullanıma uygun jeotermal akışkan işletme ruhsatına sahip, gerçek veya tüzel kişiler reenjeksiyon şartlarının müsaade ettiği aralıktaki sıcaklık ve debideki kendi ihtiyacından fazla jeotermal akışkanı özellikle sera ve organik tarım yapma amacında bulunan müteşebbislerin teşvik edilmesi bakımından kiralanması esastır” şeklinde düzenleme bulunmaktadır.
Baz teknik yapı!
Yetiştirilen Ürün | Domates |
Sera Kapalı Alan Büyüklüğü | 20.000 m2 |
Yıllık Tam Kapasite Üretim Miktarı | 800 ton |
Örtü Malzemesi | Yan duvarlar polikarbon, çatı örtüsü polietilen |
İskelet Tipi | Gotik Tipi |
Tepe Yüksekliği | 7,50 m |
Oluk Altı Yükseklik | 5,00 m |
Makas Genişliği | 9,60 m |
İç Kolon Aralığı | 5,00 m |
Yan Kolon Aralığı | 2,50 m |
Makas Aralığı | 2,50 m |
Maksimun Rüzgar Hızı | 120 km/saat |
Baz işletme giderleri!
Serada sabit yatırım giderleri belirlendikten sonra, serada yapılacak üretimde ortaya çıkan işletme giderlerinin belirlenmesi gereklidir. Sera işletme giderleri içerisinde, akaryakıt, sigorta, ofis kırtasiye, bakım onarım, ambalaj, iletişim giderleri vb. giderler bulunmalıdır.
Baz proje üretim giderleri!
Serada üretilecek ürün ve üretim yöntemi belirlendikten sonra yapılacak harcamaların belirlenmesi gereklidir. Üretim giderleri içerisinde fide, gübre, tarımsal ilaç, yetiştirme ortamları, bitki askı ipleri, klipsler, galoş, eldiven, elektrik, su, yakıt, beklenmeyen giderler vb. giderler bulunmalıdır.
Isıtma üretim giderlerinin önemli kısmını oluşturmaktadır. Isıtma giderleri seranın donanımına ve serada arzulanan sıcaklık değerlerine bağlı olarak değişmektedir. Seradan beklenen kaliteli yüksek verimin elde edilebilmesi için sıcaklık değerlerinin gece/ gündüz 17/21 oC’de tutulması tavsiye edilmektedir. Bu sıcaklık değerleri bitkinin yetişme dönemine göre de düzenlenebilmektedir. Isıtılan seralarda enerji verimliliğinin artırılabilmesi için mutlaka ısı perdeleri kullanılmalıdır.
Çizelgelerde yapılacak fizibilite hesaplamalarında ortaya çıkan tahmini harcama giderlerinin listesi verilmiştir. Bu harcamalara ek olarak ortaya çıkan harcama olduğunda birim sera alanı için hesaplanarak eklenmelidir. Dekara 2.400 adet domates fidesi dikimi planlanmıştır.
baz proje üretim giderleri!
Bu çalışmada, jeotermal ısıtmalı yüksek teknolojiye sahip sera yatırımlarının ekonomik açıdan kârlı olup olmadığını belirlemeye yönelik bir analiz yapılmıştır. Bu analizler neticesinde jeotermal sera kuracak yatırımcılar için örnek bir çalışma ve proje uygulama süreçlerini ortaya koyarak yatırım hakkında öngörüler ortaya konmaya çalışılmıştır. Böylece yatırımcıların yapılacak benzer bir yatırımda tesisin öz sermaye ihtiyacı, varsa kredi ihtiyacı finansman ihtiyacı, pazar olanakları, teknolojik ihtiyaçlar hakkında bilgi edinebilmelerine imkân sağlanacaktır.
ÖZET KAYNAKLAR
- Dikili Tarıma Dayalı İhtisas Sera Organize Sanayi Bölgesi Fizibilite Raporu
- Kalkınma Bakanlığı, Onbirinci Kalkınma Planı, 2019-2023
- Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK),“ Türkiye örtüaltı alanları ve üretim miktarı“
- Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü, Türkiye’de Jeotermal Seracılığın Mevcut Durumu İle Karar Verme Süreçlerinde Etkili Olan Faktörlerin Analizi.
- Zafer Kalkınma Ajansı, Alaşehir Tarıma Dayalı İhtisas Sera (Jeotermal kaynaklı) Organize Sanayi Bölgesi Fizibilite Raporu.
360 IC / INVESTOR COMMUNITY
TOLGA BORA ŞAHİN
